Câu hỏi - Xe của tôi được làm ở đâu? | Ba Môn Phối hợp (Triathlon)

Một trong những câu hỏi hóc búa mà ngay cả các Nhà sản xuất cũng ngài ngại khi trả lời? Nếu thực sự nó như con Iphone được làm 100% ở Trung Quốc (không Made mà là Assembled thôi nhé) và với câu Designed by Apple in California thì ai cũng hiểu được.

Đằng này, thế giới xe đạp không như vậy. Một số có ghi Made in China, Made in Taiwan - bản thân Taiwan và China cũng đang bị nhìn nhận như nhau, một số lại làm bằng tay ở nước sở tại. Khó để mà lần. Nay tôi xin được dịch bài viết "Where was my bike made?" để làm rõ hơn và cập nhật một số các vụ mua bán mà các tay chơi đang khuynh loát thị trường xe đạp. Bài viết này ra năm 2013 nhưng đến nay vẫn còn tính thời sự.

Một công ty xe đạp ở Hà Lan sở hữu các thương hiệu con trong ngành xe đạp thế này đây? Bạn biết bao nhiêu brand trong này?

-------------------------------------------------------
Hãng xe nào cũng có một vài bí mật. Và một trong những bí mật lớn nhất là xe được làm ở đâu và ai là người chế ra chúng. Tất nhiên họ muốn giữ các bí mật này vì việc làm ăn vẫn phải phụ thuộc lẫn nhau.

Bức tranh tổng thể là như thế này: hầu hết các xe bán ở Mĩ đều được sản xuất ở Trung Quốc hoặc Đài Loan bởi một số xưởng, trong đó nổi bật nhất vẫn là Giant.

Chung quy có thể thấy là các xe bình dân đến hạng vừa đều từ Trung Quốc và những dòng cao cấp hơn thì đóng mác Đài Loan. Xe đạp vẫn được chế từ nhiều nước nữa nhưng các nhà máy ở khu vực châu Á sản xuất chiếm 95% thị trường doanh số ở Mĩ.

Trùng hợp thay đó là Tam Đại Gia (Giant, Trek và Specialized) đang chiếm 80% thị trường của Mĩ.

Một phần khác nữa của bức tranh đó là cái mác "Made in Nước Lớn" thì thực tế không phải như bạn nghĩ. Sẽ có 03 kịch bản như sau:

Thứ nhất: Có nghĩa là cái sườn xe được sản xuất ở Nước Lớn và việc lắp ráp hoàn thiện cũng ở Nước Lớn luôn. Ví dụ: thương hiệu Đẹp Chai có cái sườn làm ngay trong Nước Lớn và họ nhập về rất nhiều các phụ tùng từ khác nhau như đồ Shimano đến từ Nhật; bánh xem, ghi tông, cốt yên đến từ Đài Loan hay băng quấn từ Trung Quốc để hoàn thiện chiếc xe trong nước của mình (Nước Lớn). Lúc này cái mác "Made in Nước Lớn" rất là hợp lí và chắc chẳng ai phàn nàn cái gì.

Thứ hai: Cái sườn xe của Thương hiệu Đẹp Chai được sản xuất ở Đài Loan (hoặc bất kì chỗ nào) và được đưa về Nước Lớn để lắp ráp hoàn thiện và cái mác đó vẫn ghi là "Made in Nước Lớn". Điểm khác so với Kịch bản 1 là cái sườn bạn nhé. Chính vì điều này đã gây ít nhiều tranh cãi nhưng nó vẫn hiện diện khá nhiều ở các thương hiệu đến từ châu Âu. Theo ý kiến của tôi (tác giả, hông phải tui) thì sẽ tốt hơn nếu Thương hiệu đó gắn cái mác "Assembled in Nước Lớn" chứ không phải "Made in".

Thứ ba: xét riêng về cái sườn không thôi thì trong trường hợp được chế ra ở Đài Loan (hoặc kệ chỗ nào nữa) sau đó được đưa về Thương hiệu Đẹp Chai ở Nước Lớn để tút tát, hoàn thiện và sơn phết. Đây là điều rất-phổ-biến trong các dòng xe cao cấp của châu Âu. Trên sườn đó vẫn ghi là "Made in Nước Lớn" và tôi không đồng ý với điều đó. Người tiêu dùng có quyền được biết quy trình rõ ràng với các thông tin chính xác để tránh các điều thiếu sót.

Với 3 kịch bản trên, liệt kê bên dưới theo thứ tự an-pha-bê là các thương hiệu (tương đối dễ nhận biết đối với người Việt, các dòng nhỏ hơn xin phép được không dịch) để mọi người nắm hơn chút đỉnh:

- Bianchi:
Khi viết những dòng này thì Bianchi và Schwinn đều có những điểm giống nhau, đều là công ty gia đình lâu đời, thương hiệu nổi tiếng ở nước sở tại, rơi vào tình trạng khó khăn, chuyển sản xuất sang châu Á và đang phục hồi một vài năm gần đây dưới triều đại mới.

Năm 1996, Bianchi được bán cho công ty Thụy Điển (CycleEurope, là một nhánh nhỏ của Grimaldi Industri AB). CycleEurope hiện đang nắm trong tay một lượng lớn các thương hiệu trong ngành như Gitane, Crescent, TEC, Bianchi, Monark, kildermoes, DBS, Spectra, Definitive, Puch, Everton và Peugeot Cycles. (Ở Việt Nam có Velo Chíc đang là Nhà Phân phối cho Cycle Europe)

- Cannondale
Vốn thuộc quyền sở hữu của hai cha con Montgomerry, Joe và Scott. Nay công ty thuộc tập đoàn Dorel Industries Inc., và các xe carbon đều được sản xuất ở châu Á. Vào năm 2014, Dorel đã cho đóng cửa cuối cùng nhà máy sản xuất của Cannondale ở nước Mĩ.

Nhắc thêm, bên cạnh Cannondale, Dorel cũng đang là chủ sở hữu của các thương hiệu ta vẫn thấy ở các bãi xe xứ mình như Schwinn (một tên tuổi lừng danh trong quá khứ của Mĩ), Mongoose, GT Bicycles, Guru hoặc phụ kiện như Fabric, Sombrio và áo quần rất nổi là Sugoi.

Trước đây Cannondale ở mình bán thông qua Jett. Giờ không biết sao.

- Cervelo
Thương hiệu đến từ Canada được sáng lập bởi Gerald Vroomen (người Hà Lan, hiện đang CEO của 3T) và Phil White. Nếu để ý kĩ thì những xe trước năm 2012 đều có chữ Vroomen White Design trên sườn xe. Năm 2011, Cervelo về tay Pon Holdings, cùng với các anh em cùng ngành như Focus (High End), Raleigh (Leisure), Gazelle hay Phụ tùng như BBB.

- Colnago
Vào năm 1944, chú nhóc 12 tuổi Enersto Colnago trong thời kì học việc đã có hoài bão trở thành nhà chế tạo sườn xe hàng đầu. Và đến nay, đây vẫn là một dòng xe nằm trong khát khao của rất nhiều người.

Khung sườn của Colnago vẫn được làm thủ công bằng tay ở Italy, chỉ trừ 3 dòng xe Nhôm bình dân ở Đài Loan (Giant) và dòng Carbon CLX.

- De Rosa
Cũng là một công ty Italy và nằm diện Tam Đại gia Ý Đại Lợi bên cạnh Colnago và Pinarello. Với lịch sử cũng hơn 50 năm, đến nay hầu hết xe De Rosa vẫn được thủ công ở Ý.

- Felt
Là thương hiệu của Jim Felt, trụ sở đóng ở Irvine, California. Tất cả các dòng xe của Felt đều được sản xuất ở châu Á (chiếc AR1 của tui dán mác Made in Taiwan nha). Cập nhật 17/2/2017, Felt đã về tay Rossignol, một đại gia lâu nay trong ngành trượt tuyết của Pháp, giờ lấn sang xe đạp với Felt và Time.

- Fuji
Theo như các anh em đạp xe thì Fuji cũng một thời đình đám ở xứ mình. Hãng xe này giờ thuộc sở hữu bởi Advanced Sport Group có trụ sở ở Philadelphia. Tập đoàn này còn có thêm nhiều dòng nữa nổi bật là Kestrel (xe Triathlon) và Oval Concept (phụ tùng, phụ kiện). Các hãng sản xuất chính của Fuji là Giant, Merida và Topkey.

- Giant
Bạn chắc đã từng đạp xe được sản xuất bởi Giant mà bạn hoàn toàn không biết. Giant là nhà máy sản xuất xe đạp lớn nhất thế giới được đặt ở Đài Loan, Trung Quốc và châu Âu từ năm 1972.

Bên cạnh sản xuất dòng xe mang thương hiệu chính mình, Giant còn là đơn vị cung cấp cho các thương hiệu đình đám như Trek, Specilaized, Schwinn và Bianchi. Danh tiếng của Giant đến từ năng lực sản xuất trong ngành công nghiệp.

Giant cũng nắm trong tay 30% cổ phần của Taiwan Hokada, một đơn vị cũng nhà đầu ngành trong sản xuất khung xe đạp.

- Kuota
Sườn của Kuota được sản xuất ở Đài Loan bởi công ty Martec, cùng với lò của Kestrel. Kuota giờ cũng được quản lí bởi Sintema, một công ty về phụ tùng ở Milan, Ý. Về cơ bản, họ thiết kế khung, sản xuất ở Đài Loan, lên chiến lược bán hàng ở Mĩ, Úc, châu Âu. Đây cũng là một thương hiệu khá thành công trong một số thời điểm.

Kuota Vietnam được phân phối bởi Bike Life.

- LiteSpeed
Bắt nguồn từ những năm 80, LiteSpeed là đơn vị tiên phong trong phát triển sườn xe bằng Titan và gây được tiếng vang. Các năm sau, LiteSpeed cũng sản xuất khung cho De Rosa, Merckx, Basso, Marin,... Cho nên đây được xem là một trong những đơn vị sản xuất số lượng khung carbon lớn trên thế giới và làm ở Tennessee. Quintana Roo cũng là một nhánh của LiteSpeed nhưng lại được sản xuất ở châu Á và hiện tại cả hai thương hiệu này đều thuộc tập đoàn American Bicycle Group.

- Look
Công ty của Pháp với khung được làm ở Pháp và châu Á. Đây cũng là đơn vị sản xuất ra Pedal cùng tên rất phổ biến.

[cập nhật của tui] Look đã được tập đoàn Activa Captial đưa về nhà từ tháng 07/2016 cùng với người anh em Corima (bánh xe) luôn.

Look hiện đang được Velo Chic phân phối ở thị trường Việt Nam.

- Orbea
Hãng sản xuất xe đạp lớn thứ hai của Tây Ban Nha với sản phẩm cũng được làm ở Spain và châu Á, một số khung lại được "hoàn thiện" ở Spain thôi.

Trên website của Orbea, hiện tại ở VN mình có 4 nơi bán nhưng rõ ràng cửa hàng ở Đà Nẵng tui sao mà nhìn chán ngắt.

- Pinarello
Tên tuổi cực mạnh hiện tại gắn liền với đội Sky vô địch Tour de France từ 2012 đến nay. Vốn thuộc sở hữu của gia đình Pinarello từ những năm 50 ở Ý, bây giờ thế hệ thứ hai đang lãnh đạo công ty và duy trì sản xuất thủ công ở trong nước.

[cập nhật] vào tháng 11, một tin khá chấn động là Pinarello đã thuộc về tay nhà tỉ phú giàu nhất nước Pháp với tập đoàn LVHM. Đây là một động thái cho thấy các bác hàng luxury đã thực sự dấn ga vô lĩnh vực thể thao (trước đó đối thủ chính là Kering đã có Puma trong tay)

- Scott
Được thành lập Idaho, Mĩ nhưng giờ trụ sở chính của Scott lại nằm ở Thụy Sĩ và tập trung phát triển thị trường ở đây. Xe đạp được phát triển ở Scott vào những năm 1980. Các dòng xe của Scott chủ yếu làm ở châu Á bởi nhà cung cấp Hodaka và Giant.

- Specialized
Được sáng lập bởi Mike Sinyard vào năm 1974 và duy trì thế thượng phong của mình nhở vào chiến lược Marketing và tiêu chuẩn thiết kế của mình.

Cách đây vài năm, Merida (một tên tuổi lớn trong sản xuất khung) đã mua lại phần lớn cổ phần trong Specialized. Mặc dù trụ sở chính vẫn đặt ở California và dưới sự chỉ huy của Mike Sinyard nhưng tất cả các xe đều có xuất xứ từ châu Á. Các đơn vị cung cấp chính vẫn là Merida, Ideal và Giant.

- Time
Một tên tuổi đến từ Pháp với các dòng sườn cao cấp đều làm thủ công ở Pháp, các sườn bình dân thì từ nơi khác.

[cập nhật] Time cũng đã hội ngộ với Felt dưới mái nhà của Ressignol vào năm 2016 luôn rồi.

- Trek
Thật khó tưởng tượng được là thương hiệu xe đạp lớn nhất của Mĩ lại được bắt đầu từ một nhà kho chứa thóc. Đó là năm 1976 khi Dick Burke đầu tư 25kUSD để chế ra những hình mẫu khung sườn đầu tiên ở Madison, Wisconsin (bây giờ trụ sở chính vẫn đặt ở đó). Đến năm 1980 Trek đã có nhà máy đầu tiên và sau gần 40 năm, tất cả đã là lịch sử.

Sau nhiều năm sản xuất trong nước, Trek đã chuyển sản xuất sang châu Á cho các dòng xe cơ bản và bình dân. Năm 1992, Trek giới thiệu công nghệ OCLV carbon để làm khung thì các xe OCLV đều được làm ở Mĩ và dòng Carbon 5000 thì được làm ở châu Á.

Trên trường quốc tế, Trek là đơn vị lớn thứ hai chỉ sau Giant. Trek hiện đang sở hữu các thương hiệu con như Fisher, Bontrager.

--------------------------------------------------------------

Tạm gọi là hết bài, các bạn nào yêu thích thêm về nguồn gốc xuất xứ các sản phẩm xe đạp thì có khá nhiều bài viết chuyên và sâu và tất nhiên là dài dằng dặc. Vậy tại sao tôi lại muốn dịch bài này và ý định đã có rất lâu rồi. Xin đưa ra vài nguyên nhân

- Thị trường Việt Nam mình đang rất bát nháo về xe đạp. Ok, sẽ không vấn đề gì nếu bạn mua một đôi giày đểu cùng lắm là chấn thương. Còn nếu khung xe đểu (mà bạn trả phải cái giá không đểu) thì rất là rủi ro và tai nạn luôn rình rập.

- Các dòng xe càng nổi thì làm giả càng nhiều, điển hình là Specialized, Chinarello (công nhận bác nào ngĩ ra chữ này hay cực) là tôi thấy nhan nhản. Hãy cẩn thận và đừng bao giờ mua với giá tầm 10 triệu. Xe cũ, thương hiệu nhỏ vẫn là sự lựa chọn tốt hơn.

- Các công ty xe đạp nếu bạn đọc qua hết bài này đa phần vẫn là những công ty vừa và nhỏ với mô hình ông chủ hoặc gia đình. Giá thành xe đạp cao bên cạnh thiết kế còn phụ thuộc vào mô hình bán hàng cộng Marketing nữa. Chúng ta đang trả cho những phí đó và họ dùng phí đó để trả cho các người hùng xe đạp. Không sai. Riêng tôi, tôi chọn những thương hiệu nhỏ hơn và với giá thành hợp lí hơn. Khái niệm nhỏ hơn của tui ở đây đơn giản là "ít người biết" và đây là cái màng lọc xe giả của tui. Nguyên tắc, chẳng ai làm một cái đồ giả mà thị trường không chuộng.

- Bài viết này cũng (hi vọng) cung cấp những ông chủ thực sự đứng sau mỗi hãng xe. Xu hướng sắp tới là dần dần họ sẽ hút hết các ông xe đạp đang còn lửng lơ ngoài thị trường chưa có bến đỗ. Điều này hợp lí hết sức cho cả 3 bên trong đó có người sử dụng (như tui)

Cuối cùng, đạp xe an toàn và tận hưởng cuối tuần đi nhá.